Whisky versus bier: wat zijn de verschillen en overeenkomsten?

dinsdag, 14 januari 2025 om 17:00

Whisky en bier zijn twee dranken die allebei erg geliefd zijn in Nederland, om heel uiteenlopende redenen. Ze lijken veel van elkaar te verschillen, maar er zijn ook veel overeenkomsten tussen de alcoholische versnaperingen.

In den beginne

Of je nu bier gaat brouwen of whisky distilleren, het eerste proces is precies hetzelfde. Je begint eerst met mout, waarbij je de keuze hebt tussen verschillende moutsoorten - en in het geval van whisky kan je er ook eerst turf onder verbranden, om een rokerige geur en smaak te krijgen.

De mout wordt vervolgens in een schrootmolen gestopt, zodat het zetmeel eruit kan en later omgezet kan worden in vergistbare suikers. Essentieel om ervoor te zorgen dat je eindigt met alcohol.

Aan het proces wordt vervolgens ook water toegevoegd, dat zo zuiver mogelijk moet zijn. Dat is dan ook de reden waarom veel bierbrouwers en distilleerderijen aan het water gelegen zijn, om het zuivere water direct bij de bron te verkrijgen. Pas wanneer het fermentatieproces begint, scheiden de wegen van bier en whisky.

Gist voor smaak of juist puur alcohol

Het eerste cruciale verschil tussen bier en whisky komt in de vorm van gist. Dit wordt aan beide dranken toegevoegd tijdens de productie, maar om heel verschillende redenen. Bij het brouwen van bier is gist een cruciaal bestanddeel om een unieke smaak te creëren. Elke giststam heeft een eigen karakter, aroma en smaak, waardoor er door bierbrouwers met zorg een juiste stam wordt uitgezocht voor het bier.

Bij whisky speelt gist een veel kleinere rol. Hoewel het bestanddeel essentieel is om alcohol te produceren, wordt gist niet tot amper gebruikt voor het creëren van de smaak van whisky. Bij aqua vitae worden heel andere methodes gebruikt om tot verschillende smaken te komen. Bijvoorbeeld, zoals eerder benoemd, de mout te turven, de vorm van de stookketels aan te passen en de spirit te laten rusten op verschillende soorten vaten.

Een whisky die heeft gelegen op een houten vat waar eerst een port in heeft gezeten, zal een heel andere smaak krijgen dan een vat dat is gebruikt voor donker bier. Zo kunnen bier en whisky alsnog een invloed hebben op de smaak van de ander.

De keuze is reuze

Door die verschillende methodes om te zorgen voor een specifieke smaak, kunnen bierbrouwers en distilleerders op allerlei manieren experimenteren met hun drank. En dat heeft als gevolg dat er veel verschillende soorten mogelijk zijn.

Zo kan je genieten van witbieren, donkere bieren, IPA’s, bieren waar smaakmakers aan toegevoegd zijn en ga zo maar door. Het is dan ook niet zo vreemd dat bierbrouwers je aandacht proberen te trekken met schreeuwende kleuren en afbeeldingen op het fles of blik of gebruikmaken van opvallende namen.

De whiskywereld is wat dat betreft iets tammer. Veel distilleerderijen bestaan ondertussen al tientallen, zo niet honderden jaren en houden vast aan traditie. Maar ondertussen schieten er ook nieuwe bedrijven uit de grond, die wat meer experimenteren met hun flessen en bottelingen, zoals het speelse Turntable. En laten we vooral de onafhankelijke bottelaars hier ook niet vergeten.

Groot verschil in alcoholpercentages

Waar je al die verschillende bieren en whisky’s aantreft, dat is een heel ander verhaal. Loop je een gemiddelde supermarkt in, dan kom je op den duur een pad vol alcohol tegen, waar allerlei verschillen flessen en blikken bier te vinden zijn. Van bekende merken als Heineken en Hertog Jan tot aan kleine en lokale microbrouwers.

Voor whisky zal je toch echt naar een slijterij moeten gaan en dat komt door het alcoholpercentage. Waar bier over het algemeen een alcoholpercentage heeft tussen de 5 en 10 procent, daar moet whisky minimaal 40 procent alcohol bevatten - anders mag het zelfs geen whisky heten.

En dan zijn er ook nog bottelingen die een stuk sterker zijn. Een cask strength whisky kan gerust meer dan 60 procent alcohol bevatten. Geen overbodige luxe om dan een paar druppels water toe te voegen of een glas water ernaast te zetten. Dat is wel even anders dan je gemiddelde flesje pils.

Ben jij benieuwd naar bier én whisky? Dan wil je 7 of 8 februari niet missen in Assen. Bier & Whisky Festival is hét jaarlijkse evenement voor whisky- er bierliefhebbers.