Column: Levert statiegeld op blikjes bier, frisdrank en kleine plastic flesjes niks anders dan overlast op?

Statiegeld is een goede motivatie om je legen flesjes en blikjes te bewaren. Althans in theorie dan, want ik vraag me af of het nou echt wat oplevert behalve frustratie, plakkerige statiegeldautomaten en rommel. Enerzijds zal het duurzamer zijn om te recyclen, maar alle overlast van statiegeldjagers kost ontzettend veel geld.

In een strijd om het milieu wat te ontlasten en met zijn allen duurzamer bezig te zijn, heeft een deel van de wereld besloten om meer statiegeld op blikjes, flesjes en andere dingen te gaan heffen. Op papier is dat een prima idee, maar veel ideeën zien er op papier geweldig uit. Maar wat als blijkt dat er ongewenste gevolgen zijn?

Dat is een beetje wat er de afgelopen maanden aan het gebeuren is volgens mij. Het inleveren van lege blikjes en dergelijke leverde positieve resultaten op, als je het ombouwen van al die automaten even vergeet tenminste. Mensen gingen braaf met hun blikjes naar de winkel. En toen...ging alles langzaam mis.

Al heel snel werden de eerste ongewenste gevolgen duidelijk. Standaard een rij bij de inleverpunten, een defecte statiegeldautomaat en de geur van een vuilniszak dat een meter rondom de automaat hangt. En dan heb ik het niet eens over de plakkerige boel die al dat bier en andere drank van de automaat en de vloer maken.

Voor veel mensen, net als ik, een reden om het bezoek aan de automaat zo lang mogelijk uit te stellen. Het gevolg daarvan? Dat je met een enorme tas vol flessen en blikjes de supermarkt in loopt om er voor de zoveelste keer achter te komen dat de automaat stuk is.

Een nog erger scenario is dat er een klein knaapje met een vieze jas en vier vuilniszakken blikjes staat. Dan weet je dat het wel even gaat duren. En dan loop je dus met je tasje vol statiegeld én je boodschappen de winkel uit. Het is geen pretje.

Wat het wel is, is een vicieuze cirkel die voor statiegeldjagers geweldig is. Mensen hebben namelijk geen zin om een uur te wachten voor 20 keer 15 cent statiegeld, helemaal niet als het stinkt en plakt. Daarom gaan lege blikjes vaak zonder pardon de prullenbak in. Ik denk stom: want je hebt tenslotte gewoon betaald.

Bovendien kun je ook in de ochtend snel je flesjes inleveren, als de statiegeldjagers nog massaal op de kop in de prullenbak hangen. Dan is er geen rij en met een beetje geluk heb je een automaat die (nog) niet plakt. Win-win toch? Al is het nu misschien wel wat laat om die tactiek te gaan gebruiken.

Statiegeldjagers hebben immers al geld geroken. Sterker nog, ze richten voor miljoenen aan schade aan. Adviesbureau IPR Normag voerde in vier grote steden (Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag) een uitgebreid onderzoek uit nar de gevolgen van statiegeld. Daaruit blijkt dat er in alleen die vier steden voor ruim 10 miljoen euro schade per jaar veroorzaakt wordt.

Er worden prullenbakken opengebroken, waarna het vuil op straat belandt. Behalve die blikjes dan, want die leveren jagers 10 tot 25 euro in enkele uren op. Best lucratief voor dat knaapje met die vieze jas in de supermarkt dus. Maar het is natuurlijk niet best voor het milieu als er dampend vuil op elke hoek van de straat ligt.

En dan kom ik weer bij de vraag die mij best wel bezig houdt de laatste tijd. Wat levert het nou echt op om statiegeld op al die blikjes te heffen?

De Tweede Kamer debatteert nog over het probleem rondom statiegeld op bierblikjes en andere drankverpakkingen. Er wordt nu nagedacht over een verplichte inname van flesjes en blikjes, waarbij verkopers zoals supermarkten de producten ook verplicht weer moet inzamelen.

Of dat het probleem op gaat lossen is nog maar de vraag, maar verschillende steden staan achter het idee. Mijn mening? Statiegeld weg ermee. Haal die mensen toch uit die prullenbakken en geef ze een baan om het professioneel te sorteren. Het kost nog geen 25 euro per persoon per uur.